فناوری دوربین گوشی‌های هوشمند پیشرفت سریعی در سال‌های اخیر داشته است. اما چرا گوشی‌های فعلی هنوز قادر به رقابت با دوربین‌های حرفه‌ای DSLR نیستند؟
هر ساله با عرضه‌ی گوشی‌های پرچم‌دار شرکت‌های اپل، گوگل و سامسونگ هیجان زیادی برای دوربین آن‌ها بین کاربران ایجاد می‌شود. حتی احتمال می‌رود به‌زودی از زبان برخی از آن‌ها بشنویم که مرگ دوربین DSLR نزدیک است. اما آیا این گوشی‌های هوشمند واقعا قادر به رقابت با دوربین‌های DSLR هستند؟ چه معیارهایی باعث برتری دوربین‌های DSLR می‌شود؟
با یک نگاه اجمالی، به‌سادگی می‌توان دریافت که گوشی‌های همراه به اندازه‌ی کافی قدرتمند نیستند. هنگامی که مشخصات فنی مهم گوشی‌های هوشمند را با هر دوربین دیجیتالی بررسی کنیم، برتری این دوربین‌ها بر گوشی‌های همراه آشکار خواهد شد.
اندازه سنسور
تفاوت اصلی بین دوربین DSLR و گوشی هوشمند در اندازه‌ی سنسور آن‌ها است. همین یک مورد به‌تنهایی برای اثبات برتری این دوربین‌ها بر گوشی‌های همراه کافی است. تا زمانی که این تفاوت در اندازه‌ی سنسور وجود دارد، تصور اینکه خروجی دوربین یک گوشی با یک دوربین DSLR برابر باشد، غیر منطقی و عجیب خواهد بود.
سنسور، فناوری اصلی در نحوه‌ی کارکرد یک دوربین محسوب می‌شود و وظیفه‌ی آن ثبت تمام نورهای تابیده‌شده به سمت لنز است. هرچه اندازه‌ی سنسور بزرگ‌تر باشد، نور بیشتری می‌تواند ثبت کند و هرچه نور بیشتری ثبت شود، تصویر نهایی جزئیات بیشتر و ظاهر واقعی‌تری خواهد داشت.
معمولا سنسور یک دوربین دیجیتال یکی از موارد زیر خواهد بود:
فول فریم: ۲۴ × ۳۶ میلی‌متر
ای‌پی‌اس- سی: ۱۵.۶ × ۲۳.۶ میلی‌متر
۱.۵ اینچ: ۱۴ × ۱۸.۷ میلی‌متر
دوربین‌های بدون آینه با سنسورهای ۳/۴ اینچی (۱۳ × ۱۷.۳ میلی‌متر)
دوربین‌های پیشرفته‌ی کامپکت (نظیر سونی RX100 II) با سنسور یک اینچی
در طرف مقابل، اندازه‌ی سنسور گوشی‌های هوشمند کمتر از یک اینچ است. گوگل پیکسل ۲ که یکی از بهترین دوربین‌ها را در بین گوشی‌های هوشمند امروزی در اختیار دارد، از سنسوری به ابعاد ۱/۲.۶ اینچ (۴.۱ × ۵.۵ میلی‌متر) بهره می‌برد.
بنابراین، سنسور یک دوربین DSLR تقریبا ۴ تا ۶ برابر بزرگ‌تر از سنسور یک گوشی هوشمند است.
مگاپیکسل اهمیتی ندارد
هرچند اندازه‌ی سنسور یک دوربین قطعا در افزایش کیفیت خروجی مؤثر است؛ اما مگاپیکسل بیشتر لزوما به معنی کیفیت بهتر نیست. گوشی معروف نوکیا 808 PureView از یک دوربین ۴۱ مگاپیکسلی بهره می‌برد؛ اما اندازه‌ی سنسور آن تنها ۱/۱.۲ اینچ بود.
با این حال تصاویر ثبت‌شده با گوشی نوکیا در مقایسه با دوربین کانن EOS 1300D یا نیکون D3400، رنگ‌پریده به نظر می‌رسیدند. هر دوی این دوربین‌های DSLR از سنسورهای APS-C حدود ۲۴ مگاپیکسل بهره می‌برند. پس چگونه می‌توان با مگاپیکسل کمتر، کیفیت بهتری به دست آورد؟
جواب این است که شما نباید به افسانه‌ی مگاپیکسل باور داشته باشید. آگهی‌های تبلیغاتی مرتب با این اعداد بازی می‌کنند؛ زیرا عدد بزرگ‌تر به‌راحتی می‌تواند مخاطبان را تحت تأثیر قرار دهد. اما حقیقت این است که قرار دادن مگاپیکسل بیشتر روی یک سنسور، به‌تنهایی نمی‌تواند باعث دگرگونی کیفیت تصویر شود.
در واقع، پیکسلهای کمتر روی یک سنسور بزرگ‌تر منجر به قرارگیری پیکسلهای بزرگ‌تر می‌شود و متعاقب آن نور بیشتری ثبت می‌شود و در نتیجه پردازشگر تصویر، نویز را کاهش خواهد داد.
قهرمان فراموش‌شده: پردازشگر تصویر
وظیفه‌ی سنسور، دریافت نور و تبدیل تمام رنگ‌ها به سیگنال‌های الکترونیکی است. اما نتیجه‌ای که از این کار به دست می‌آید شبیه به یک جورچین از سیگنال‌های مختلف رنگ خواهد بود. پردازشگر تصویر، قهرمان فراموش‌شده‌ای است که رنگ‌ها را در اختیار می‌گیرد و با آن‌ها یک تصویر می‌سازد.
پردازشگر تصویر، مغز دوربین به‌حساب می‌آید. پردازشگر باید نورسنج را بخواند و با دسترسی به رنگ‌های موجود در سنسور، آن‌ها را درک کند. سپس زمان ثبت عکس را بررسی کند و به‌صورت هوشمندانه قطعات پازل را کنار هم بچیند. دقت آنچه می‌بینید و آنچه خروجی دوربین به دست می‌دهد، همانند دیگر قسمت‌ها تا حد زیادی ناشی از عملکرد پردازشگر است.
انجام این کار برای هر پردازشگر تصویری وظیفه‌ی دشواری است و دقیقا به همین علت گاهی اوقات در تصاویر خود «نویز» مشاهده می‌کنید. نویز نتیجه‌ی قرار دادن اشتباه پیکسل در تکمیل قطعات جورچین است. پردازشگر تصویر وظایف مهم دیگری نیز بر عهده دارد که به دلیل پیچیدگی فنی، مجال شرح آن‌ها در اینجا وجود ندارد.
حال این‌گونه تصور کنید که یک دوربین DSLR از پردازشگر تصویری بهره می‌برد که وظیفه‌اش تنها درک عکاسی است و نه چیز دیگری. این پردازشگر تا پایان عمرش موظف به کنار هم قرار دادن تصاویر دقیق است.
در عین حال، گوشی‌های هوشمند نیز از پردازشگر تصویر استفاده می‌کنند؛ اما وظیفه‌ی آن در کنار مدارهای الکترونیکی فراوان دیگر انجام می‌شود و برای انجام وظیفه‌ی خود، فضای محدودی در ابعاد محدود یک گوشی همراه در اختیار دارد. شکی وجود ندارد که پردازشگر تصویر اختصاصی یک دوربین DSLR، عملکرد بسیار بهتری از نمونه‌ی موجود در گوشی‌های هوشمند دارد.
دیافراگم، سرعت شاتر، لنز و ...
به‌جز اندازه‌ی سنسور و پردازشگر تصویر، گوشی‌های هوشمند محدودیت‌های دیگری نیز به همراه دارند. برای مثال، لنز گوشی‌ها در مقایسه با دوربین‌های DSLR هنوز بسیار ابتدایی است. همچنین شما می‌توانید لنز دوربین‌های DSLR را تغییر دهید و کنترل بیشتری روی بخش‌های مختلف داشته باشید. اما در طرف مقابل، در گوشی‌های هوشمند تنها لنزهایی از نوع عریض در اختیار دارید. علت استفاده از لنزهای عریض در گوشی‌ها، افزایش اندازه‌ی سنسور در آن فضای محدود است.
گوشی‌های هوشمند در قسمت دیافراگم و سرعت شاتر دست بالا دارند. آیفون‌ها و پیکسلهای جدید از گشادگی دیافراگم f/1.8 بهره می‌برند که قابل مقایسه با دوربین‌های بدون آینه و DSLR است.
با این حال به‌جز لنز، می‌توان انتظار پیشرفت سریع گوشی‌های هوشمند را در سال‌های آینده داشت. در معرفی فناوری دوربین بهتر در گوشی‌های همراه، هیچ محدودیت فیزیکی بلندمدتی وجود ندارد و پیشرفت آن‌ها تنها نیازمند زمان است.
به نظر شما گوشی‌ها می‌توانند جایگزین دوربین‌های DSLR شوند؟
امروزه، عکاسان و گردشگران باید دوربین‌های بدون آینه را جایگزین دوربین‌های DSLR کنند. اما این روزها، بحث داغ این است که کدام گوشی زودتر از بقیه جایگزین آن‌ها می‌شود.